KKTC Cumhurbaşkanı Erhürman, Kıbrıs’ta çözüm atmosferi için 10 maddelik öneri sundu

Bu görüşmeler ihtiyaç doğurursa, Hristodulidis ile biz de bir araya geleceğiz" dedi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, göreve geldikten sonra Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Hristodulidis ile gerçekleştirdiği ilk görüşme sonrasında KKTC Cumhurbaşkanlığı yerleşkesinde basın toplantısı düzenledi. Erhürman, başkent Lefkoşa’daki ara bölgedeki Birleşmiş Milletler (BM) konutunda düzenlenen ve BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve Kıbrıs’taki BM Barış Gücü (UNFICYP) Misyon Şefi Khassim Diagne‘nin de katıldığı görüşmeye ilişkin açıklamalarda bulundu. KKTC Cumhurbaşkanı, görüşme sırasında karşılıklı görüş alışverişi yapılmadığını ve kendisinin 10 maddelik bir öneri paketi sunduğunu belirtti. Erhürman, "Bugün BM gözetiminde ilk görüşmemizi yaptık. KKTC Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Mehmet Dânâ ile birlikteydim. BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Sayın Maria Angela Holguin de daha sonra video konferans yoluyla bize katıldı. Sayın Hristodulidis ile baş başa yaklaşık 15 dakika geçirdik" dedi.

"Aralık’ta Holguin ve Hristodulidis ile üçlü görüşme gerçekleşecek"

Erhürman, "Genel olarak atmosferin olumlu olduğunu söyleyebilirim. Görüşme iki tarafın kendi düşüncelerini aktarması şeklinde geçti, görüş alışverişi yapmayı ilk toplantı için doğru bulmadık. Çünkü Holguin 5 Aralık’ta benimle, 6 Aralık’ta da Hristodulidis ile görüşecek, sonrasında da 3’lü görüşme olacak. Ancak temsilcilerimiz bir araya gelecekler. Biz de Hristodulidis ile ‘gerekirse 5 Aralık’tan önce de görüşebiliriz’ dedik ancak telefon aracılığıyla da sürekli iletişimde olma kararı aldık. Daha önce de dediğim gibi; şu an itibarıyla adada bir çözüm atmosferi yok ve bunu oluşturmak için ortaya bir çaba koymamız gerekiyor" ifadelerini kullandı.

"Cenevre ve New York‘ta kalınan yerden devam edeceğimizi söyledik"

Erhürman, Eski KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile Hristodulidis‘in İsviçre’nin Cenevre şehrinde ve ABD’nin New York şehrinde görüştüğü konulara değinerek, "Bu konuların masada olduğunu ve orada kalınan yerden devam edeceğimizi söyledik. Özellikle öngörülen yeni bir 5+1 toplantısına gitmeden ve mümkünse Holguin gelmeden önce en azından belli başlı konularda bazı uzlaşmalar sağlanabilirse; faydalı olacağını, pozitif atmosfer oluşabileceğini söyledik" dedi.

"On maddelik bir öneri paketi teklif ettik"

Erhürman, taraflar arasında yeni geçiş noktalarının açılması ve ara bölgedeki güneş enerji panelinin devreye sokulması meselelerinin öncelikli olduğunu belirterek, özellikle çözüm atmosferinin oluşması noktasında 10 maddelik bir öneri paketinin teklif ettiklerini söyledi. KKTC Cumhurbaşkanı, "Bunlardan birincisi; karma evliliklerden doğan çocuklara vatandaşlık hakkı meselesi, karma evlilik eşlerinin güneyde araç ehliyetlerini kullanabilmesi ve burada doğan çocuklarımızın güneye geçebilmesi meselesiydi. İkincisi, özellikle Metehan’daki geçişlerle ilgili talebimizi ilettik; kabinlerin sayısının 3’e çıkarılmasını ve sürekli görevli bulundurulmasını talep ettik. Geçişlerin kolaylaştırılması noktasında ayrıca; Bostancı ve Derinya‘da da seyrüsefer çıkarılması olanağının tanınmasını talep ettik. Üçüncü olarak; Hatırlayacaksınız, kısa süre önce Gençlik Teknik Komitesi hayata geçirilmişti, Ürdün’de de Holguin‘in katılımıyla 3 günlük toplantılar gerçekleştirmişlerdi. Orada da gündeme gelmişti; 14 yaştan küçük çocuklardan oluşan takımların karşılıklı dostluk maçları yapmasının pozitif atmosfere katkı sağlayacağını söyledik" dedi.

Erhürman, "Dördüncü olarak; Kayıp Şahışlar Komitesi (KŞK) ile ilgili olarak Avrupa Parlamentosu’nda gündeme gelen konuların ve bayrak yakma eylemlerinin son derece talihsiz olduğunu söyleyerek, iki liderin bu dönemde KŞK’ya ortak ziyaret yapılması yine bu atmosferin oluşması açısından olumlu olacaktır dedik" ifadelerini kullandı. Erhürman, Avrupa Parlamentosu’nda sadece Kıbrıslı Rum kayıplar adına anıt yapılması konusundaki girişimlerin durdurulmasına ilişkin iki lidere de görev ve sorumluluklar düştüğünü aktardı.

KKTC Cumhurbaşkanı, "Beşinci olarak; mülkiyetle ilgili olarak gerçekleştirilen tutuklama ve yargılamaların süreci zehirlediğini aktardık. Bu konuda çalışılması gerektiğini vurguladık. Altıncı olarak; Yeşil Hat Tüzüğü ticaretiyle ilgili bürokratik sıkıntılardan bahsettik. Bu durumun ticaret hacminde de düşüşe neden olduğunu söyledik. Yedinci madde hep gündemimizde olan Hellim ile ilgiliydi. Üreticilerin Euro Veritas ile yapılacak imzayı beklediğini söyledik. Bu imzanın gecikmesi nedeniyle hala bu konuda kat etmemiz gereken yolu kat edemediğimizi, bu konunun bir imzaya baktığını konuştuk" dedi.

Erhürman ayrıca Crans Montana sürecinden hemen sonra Kıbrıs Türk tarafının Avrupa Birliği (AB) ile uyumu için çalışan AB Adhoc Komitesi’ne değinerek, "Sekizinci olarak; 2017 Crans Montana’dan hemen sonra kurulan AB Adhoc Komitesi, eski GKRY lideri Nikos Anastasiadis girişimiyle ortadan kaldırılmıştı. Bu komitenin tekrar kurulmasının ve çözüm süreci açısından yararlı olacağını söyledik" ifadelerini kullandı.

"Güvenlik kuvvetleri arasında bir iletişim kanalı kurulmasını önerdik"

Erhürman, "Dokuzuncu olarak; Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum güvenlik kuvvetleri arasında bir iletişim kanalı kurulmasını önerdik. Bunun zaman zaman ara bölge ve sınırlarda yaşanan sıkıntılara zamanlı bir şekilde çözüm üretmek açısından faydalı olacağını söyledik. Onuncu olarak da; kısa bir süre sonra Metehan’da ara bölgede, bir kısmının Kıbrıs Türk müteahhitlerince, bir kısmının da Kıbrıs Rum müteahhitlerince yapılacak olan yol genişletme çalışması var. İhaleleri de yapıldı biliyorsunuz. Bu sürecin başlangıcında iki lider olarak orada bulunmamızın da olumlu bir atmosfere katkı olacağı teklifinde bulunduk. Elbette her şey bunlardan ibaret değil ancak ilk görüşme açısından bizim sunduklarımız bunlardı" dedi.

"Temsilcilerimiz sıklıkla bir araya gelecekler"

Erhürman, ayrıca Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümüne ilişkin 4 maddelik metodolojik önerilerini de ilk kez resmi düzeyde hem BM yetkililerine hem de Hristodulidis’e sunma fırsatı bulduklarını aktardı. KKTC Cumhurbaşkanı, "BM tarafından açıklanan ortak metin, aşağı yukarı benim söylediklerimi söylüyor. Temsilcilerimiz bu görüşlerimizin sonuca ulaşmasını sağlamak için sıklıkla bir araya gelecekler. Bu görüşmeler ihtiyaç doğurursa, Hristodulidis ile biz de bir araya geleceğiz. Zaten kendisiyle telefonda sürekli bağlantı halinde olacağız" dedi.

Erhürman, GKRY’nin 1 Ocak 2026’dan itibaren AB Dönem Başkanlığını üstleneceğini hatırlatarak, "Hristodulidis özellikle; o dönemde de en önemli meselenin kendisi için Kıbrıs sorunu olacağını ve bu dönemin bir mazeret olarak kullanılamayacağını söyledi. Bu da bizim için olumluydu" ifadelerini kullandı.

"Biz muhtemel bir 5+1’e elimiz boş gitmek istemiyoruz"

Erhürman, 20 Ekim tarihindeki KKTC Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce de gelecekte 5+1 formatında bir toplantının gerçekleştirilmesinin öngörüldüğünü hatırlatarak, "Biz muhtemel bir 5+1’e elimiz boş gitmek istemiyoruz. Geçen sefer ki gibi büyük bir toplantı yapılıp hiçbir sonuç elde edilmeden dağılmasını tercih etmiyoruz. Bunu da açık şekilde muhataplarımıza ilettik. Bundan kaçmıyoruz, 5+1 olsun istiyoruz. Sadece verimsiz şekilde ayrılmak istemiyoruz" ifadelerini kullandı.

KKTC Cumhurbaşkanı, "Birbirimizin görüşlerine geri bildirim vermedik. Çünkü kısa bir toplantıydı. İlk kez beyan edilen şeylerin hemen tartışılması da doğru değildir. Görüştüğümüz konular temsilcilerimiz düzeyinde kısa bir süre sonra başlayacak görüşmelerde ele alınma noktasına gelecek. Hristodulidis adına konuşmayı tercih etmiyorum" dedi.