Rusya depreminin ardından tsunami uyarıları yayınlandı

Rusya'nın Kamçatka Yarımadası yakınlarında Çarşamba günü yerel saatle 11:25'te (TSİ 00:25) meydana gelen depremin şimdiye kadar kaydedilen en güçlü depremlerden biri olduğuna inanılıyor.

Japonya, Rusya ve Hawaii'de yaklaşık iki milyon kişiye tahliye emri verildi ; ancak bazı uyarılar daha sonra hafifletildi.

Çin, Filipinler, Endonezya, Yeni Zelanda ve hatta Peru ve Meksika'da da uyarılar yayınlandı.

Deprem ve tsunaminin şu ana kadar yol açtığı hasar nedir?

Rusya'nın Severo-Kurilsk kasabasında binaların üzerinden geçen büyük dalgaları gösteren videolar ortaya çıktı. Yetkililer, 4 metrelik (13 fit) dalgaların limanı ve bir balık işleme tesisini sular altında bıraktığını ve gemilerin demirledikleri yerlerden sürüklendiğini söyledi. Rusya'nın Sahalin bölgesinde bir elektrik şebekesi de hasar gördü.

Japonya'da yaklaşık 1,9 milyon kişi tahliye edildi ve yetkililer, bölge sakinlerine daha yüksek yerlere ulaşmaları çağrısında bulundu. Ülkeye ulaşan ilk dalgalar nispeten küçük olsa da, meteoroloji kurumu bunların 3 metreye (9,8 ft) kadar çıkabileceğini bildirdi.

Japonya'nın meteoroloji ajansı o zamandan beri tsunami uyarılarının çoğunu tavsiye seviyesine düşürdü.

Hawaii'de yetkililer ilk olarak 3 metrelik dalgalar konusunda uyarıda bulunmuş, ancak adayı kapsayan tsunami uyarısı artık tavsiye seviyesine düşürülmüştü. Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi de bu uyarıyı yaptı.

Bu, güçlü dalgalar, küçük çaplı su baskınları ve güçlü akıntılar potansiyeli olduğu, ancak büyük bir tsunaminin beklenmediği anlamına geliyor. Hawaii Acil Durum Yönetim Ajansı direktörü Stephen Logan, tahliye edilenlerin evlerine dönebileceğini söyledi.

Zarar ne kadar büyük olabilir?

Şimdiye kadar hasarın ilk korkulduğu kadar büyük olmadığı görülüyor; ancak Pasifik Okyanusu'nda tsunami dalgaları devam ediyor.

Oregon Eyalet Üniversitesi Deniz Jeolojisi Profesörü Chris Goldfinger BBC Breakfast'a yaptığı açıklamada, "Bilim insanları şu anda ilk tahminleri iyileştirmek için yeni modeller çalıştırıyor" dedi.

"Her ülke, her liman ve her kıyı şeridi, bölgeye özgü bir tepki yaşayacak. Bazı yerlerde oldukça hafif, bazılarında ise oldukça ciddi olacak."

Etki boyutunun büyük ölçüde Rusya'nın Kamçatka yarımadasından yayılan enerjinin izlediği yola bağlı olduğunu belirten uzman, bu enerjiyle doğrudan bağlantılı olan bölgelerin (merkez üssünün yaklaşık güneydoğusunda) en çok etkilenmesi beklendiğini belirtti.

Kamçatka'dan çıkan bir tsunaminin ABD'nin batı kıyılarına ulaşmasının yaklaşık "sekiz ila dokuz saat" sürdüğünü söyledi.

Zaman aralığı nedir?

Deprem Çarşamba günü yerel saatle 11:25 civarında (BST 00:25) meydana geldi.

Tsunami dalgaları, yerel saatle 00.20 civarında (BST ile 09.20) Kuzey Amerika'nın batı kıyılarının bazı bölgelerine ulaştı.

Dalgaların daha sonra Washington'daki Tacoma Limanı'na 02.20'de (BST 11.20) ve Alaska'daki Nome'a 03.20'de (BST 12.20) ulaşması bekleniyor.

Hawaii Üniversitesi Jeofizik ve Tektonik Bölümü'nde yardımcı doçent olan Helen Janiszewski BBC'ye yaptığı açıklamada, "Tsunami dalgaları için iyi bir kural, bunların bir jet uçağının hızıyla hareket etmesidir." dedi.

"Dolayısıyla bir yerden bir yere uçakla seyahat etmenin ne kadar süreceğini düşünürseniz, depremin merkez üssünden başka bir yere ulaşan dalgaların da o kadar zaman aldığını görürsünüz." dedi.

Önceki depremlerle kıyaslandığında nasıl?

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu, depremin nispeten sığ olduğunu, 20,7 kilometre (12 mil) derinlikte meydana geldiğini ve merkez üssünün Petropavlovsk-Kamçatski'nin 119 kilometre doğu-güneydoğusunda olduğunu bildirdi.

İlk başta 8,0 büyüklüğünde bir deprem olarak kaydedilen depremin büyüklüğü daha sonra yukarı yönlü revize edildi. Ayrıca bir dizi güçlü artçı sarsıntı da kaydedildi.

Tarihin en şiddetli altıncı depremi olarak, 2010 yılında Şili'nin Biobío kentinde meydana gelen deprem ve 1906 yılında Ekvador'un Esmeraldas kentinde meydana gelen depremle birlikte kayıtlara geçti.

Beşinci en şiddetli deprem ise 1952 yılında Rusya'nın Kamçatka Krayı'nda meydana geldi. Bu, "dünyada kaydedilen ilk 9 büyüklüğündeki deprem"di.

Karşılaştırma yapmak gerekirse, 227.000'den fazla insanın ölümüne yol açan 2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi 9,2-9,3 büyüklüğünde bir depremdi.

Endonezya'nın Sumatra adasının batı kıyısının yaklaşık 160 km açığında meydana gelen deprem, yoğun nüfuslu bir bölge. Rusya'nın Kamçatka Yarımadası'nda nüfus yoğunluğu oldukça düşük.