Uzmanlardan ’gıda zehirlenmesi’ uyarısı: "Ölümcül seyredebiliyor"

Uzmanlar, "Genelde tavuk bir numarada. En korktuğumuz besinler özellikle tavuk, et, balık gibi ürünlerin çiğ tüketilmesi veya uygunsuz koşullarda saklanması, açık süt ve süt ürünlerinin fazla tüketilmesi. Soğuk zincire uymak çok önemli. Zincirin bozulduğu özellikle tavuksal gıdaları tükettiğiniz zaman acil servislere bulantı, kusma şikayetleriyle çok fazla başvurular alıyoruz. Çok dikkatli olmak gerekiyor, ölümcül seyredebiliyor" diyerek uyardı.

İstanbul’un Küçükçekmece ilçesinde iddiaya göre aynı aileden 4 kişi, akşam yemeği için pişirilen tavuğun tüketilmesi sonrası mide bulantısı ve baş dönmesi hissederek zehirlenme şikayetiyle 112 Acil Çağrı Merkezi’ni aradı. Aile biriyleri tedavi altına alınırken, uzmanlar sıcaklarda gıda zehirlenmelerine karşı uyarılarını yineledi. Satış noktaları ya da çeşitli alanlarda sıcakta veya uygunsuz şekillerde bekletilen, pişirilen gıdaların zehirlenmelere yol açabildiğini söyleyen uzmanlar, besinlerin saklama ve tüketim şeklinin büyük önem taşıdığını vurguladı. Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Bölümü’nden Uzm. Dr. Nazmiye Özcan ve Bağcılar Eğitim Araştırma Hastanesi Acil Tıp Uzm. Dr. Mehmet Oktay Alkan ile Dahiliye Bölümü’nden Uzm. Dr. Sümeyye Karabul, zehirlenmelere ilişkin bilgiler verdi.

"Alımdan sonra 72 saate kadar uzayabilen bir süreç"

Uzm. Dr. Mehmet Oktay Alkan, "Gıda zehirlenmesi, bakteriler, parazitler, virüsler ve toksinlerle kontamine olmuş yiyecekler ve içeceklerin oral yolla alımı sonrası kişide başlayan gastroinstestinal bir hastalık. Alımdan sonra 30’uncu dakika ile 72 saate kadar uzayabilen bir süreçte semptomlar başlayabiliyor. Semptomlar çoğu vakada bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal ve bazı vakalarda ateş ile gelebiliyor. Tedavi hastaya göre değişiyor. Çünkü bazı risk grubunda olan hastalar var. Bunlar; gebeler, ileri yaş hastalar, 2 yaş altındaki pediatrik vakalar, onkolojik hastalığı olan hastalarımız. Genel durumu iyi hastalarda hastalık çoğunlukla 48 saat içinde kendisini sınırlıyor. Bu gruptaki hastalara genellikle sıvı tüketimini artırması, istirahat etmesi ve bağırsaklarını rahatlatıcı besinlerle beslenmesi, patates püresi, muz olabilir öneriyoruz. Sıvı tüketimini artırarak genellikle bu vakalarda iyileşmeyi gözlüyoruz. Hastanemiz acil servisine başvuru sıklığı da artıyor. Hastanın ek hastalıkları nedeniyle de çoklu organ yetmezliği, hastaneye yatışları, yoğun bakım yatışları, hatta ölüme kadar ilerleyebilen vakalar mevcut. Yaz aylarında zaten bu tarz besin zehirlenmelerinin artmasının sebebi sıcaklıklar. Sıcakla besinlerin üzerinde bulunan bakteriler, virüsler belli bir sürede kalınca tabii ki toksinlerini artırıyor, hastaları daha çok enfekte edebiliyor. En sık korktuğumuz besinler ise özellikle tavuk, et, balık gibi ürünlerin çiğ tüketilmesi veya uygunsuz koşullarda saklanması, açık süt ve süt ürünlerinin fazla tüketilmesi" diye konuştu.

"Bekletilmiş yiyecekler tekrar tekrar sunulmamalı"

"Yaz aylarında insanlar daha fazla dışarı çıktığı için açıktaki besinleri daha fazla tüketiyor" diyen Uzm. Dr. Alkan, "Bunlarda da konteminasyon riski yüksek olduğu için vaka sayılarının arttığını yaz aylarında gözlüyoruz. Son dönemde tavuk tüketiminin toplumda arttığını, ona bağlı olarak toksik ishallerin daha sık acil servislere başvurduğunu gözlemlemekteyiz. Açık süt ve süt ürünlerini tüketen gruplarda da bu tarz toksik ishallerin ve zehirlenmelerin acil servis başvurusunu artırdığını gözlemlemekteyiz. Çoğunlukla sıcak çarpmasıyla, güneşlenme sonrası yanıklarla gelen hasta grupları var. Terlemeye bağlı özellikle ileri yaş vakalarda dehidratasyon (vücudun aldığından daha fazla su kaybetmesi durumu) ile gelen, baş dönmesi, halsizlik, tansiyon düşüklüğüyle gelen hasta grupları mevcut. Birçoğunun sıvı tedavisiyle toparladığını görüyoruz ama tabii ki bazı hasta gruplarında bunlar yeterli olmuyor. Soğuk zincire uymak çok önemli. Ne olursa olsun açık alanda satılan yiyecekleri çoğunlukla tüketmemeye dikkat etmemiz gerekiyor. Meyve ve sebze gibi ürünleri çok yıkamamız gerekiyor. Bunların üzerinde yaz aylarında sıcakla birlikte konteminasyon artıyor. Bu da hastanın enfeksiyon riskini artıran bir bulgu. Öğlen sıcaklarında çok fazla sıcakta durulmaması gerekiyor. Yiyeceklerin sadece yiyeceğimiz kadarını pişirmemiz önemli. Fazla yemek yaptığımız zaman bunları ısıtıp tekrar soğutuyoruz. Sıcak dönemlerde tekrardan ısıtma ve soğutma işlemleri bu tarz enfeksiyonları artırıyor. Kişisel hijyenimizi artırmamız çok önemli. Çünkü el yıkamayı, sıvı tüketimini artırmak, evde zehirlenen bir hasta varsa ortak kullanım alanlarını sıklıkla sterilize etmek, diğer aile bireyine bulaşı engelliyor. Yurtlardan gelenler, taziye evlerinde et ve balık, tavuk ürünlerini tüketip zehirlenen vakaların sıklıkla olma sebebi birazcık da bu. Bekletilmiş yiyeceklerin tekrar tekrar sunulması" ifadelerini kullandı.

"Acil servislere bulantı, kusma şikayetleriyle çok fazla başvurular alıyoruz"

Gıdada saklanma koşullarının çok önemli olduğuna vurgu yapan Uzm. Dr. Nazmiye Özcan ise, "Soğuk zinciri bozulmuş özellikle tavuksal gıdaları tükettiğiniz zamanlarda acil servislere bulantı, kusma şikayetleriyle çok fazla başvurular alıyoruz. Bu konuda çok dikkatli olmak, bilmediğimiz yerlerden ürünleri yemememiz, saklama koşullarına da çok dikkat etmemiz gerekiyor. Her yaz dönemi karşılaştığımız gibi bu yaz döneminde de bulantı, kusma ve ishal ile ilgili çokça başvuru almaktayız. Kronik hastalığı olanlar; diyabeti, hipertansiyonu ya da kronik kalp yetmezliği olan hastalarda beslenmeye çok daha dikkat etmek gerekiyor çünkü vücudun mekanizması bunu artık tolere edemediği zamanlarda çok daha yatış gerektiren ya da elektrolit dengesizliklerine yol açan durumlar oluşabilmekte. Soğuk zinciri bozulan her şeyden zehirlenme yaşayabiliriz. Özellikle toplu yemek yenilen yerlerde ya da dışarıdan tüketilen ürünlerde bu konudaki zincir bozulduysa zehirlenmeler, kusma ve ishaller gözlenebilir. Öncelikle bu sıcaklarda en önemlisi sıvı alımını artırmak. Eğer ki idrar renginiz koyulaşmaya başladıysa o gün siz çok fazla terlemeyle sıvı kaybı yaşadıysanız idrar renginiz koyulaşacaktır. Buradan da sıvı kaybınızın olduğunu, daha fazla sıvı tüketmeniz gerektiğini anlayabilirsiniz. Dışarıda kaldınız, güneşe ve sıcağa maruziyetiniz oldu, ulaşmak istediğiniz yere ulaştığınızda mutlaka sıvı alımınızı artırmanız gerekecektir. Taze sebze meyve tüketimi yapabilirsiniz beslenmeye dikkat ederken çok fazla yağlı ve ağır gıdalar tüketmemek çok önemli" şeklinde konuştu.

"Dilimlenmiş karpuz ne zaman kesildi, nasıl saklanıyor?"

Hasta başvurularına ilişkin Dahiliye Uzmanı Dr. Sümeyye Karabul, "Genellikle hastalarımız hem güneş çarpması, sıcaklığın etkisiyle karın ağrısı, bulantı, kusma ve bazen ishal şikayetleriyle geliyor. Bu şikayetlerin de özellikle sıcakta dışarıda beklemiş yiyeceklerden ya da farklı mekanlarda yedikleri yiyeceklerden sonra olduğunu dile getiriyorlar. Kramp şeklinde, geçmeyen bir bulantı, kusma çok olmasa da bulantı ve ishal polikliniklere sık başvuru nedeni oluyor. Genelde tavuk bir numarada. Özellikle nasıl piştiğini, hijyen koşullarını bilmeden pişirilen tavuklarda bu ortaya çıkıyor. Bir hasta tavuk yediğini söylemişti, ‘Mangal için buz küplerine koyduk’ dedi ama dışarıda çözünmüş. Ne kadar çözündüğünden çok emin değiller sonra bulantı, kusma, 38’i bulan ateş şikayetleri olmuş. Özellikle pikniğe giderken dondurulmuş yiyeceklerin nerede beklediği, dondurucu dolaplara dikkat etmek gerekiyor. Güvenilen yerlerden balık alınmasını tavsiye ederim" dedi.

"Ölümcül seyredebiliyor"

Yaz aylarında karpuz tüketimine yönelik de açıklamalarda bulunan Uzman Dr. Karabul, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Dış temizliğine dikkat edilmemiş ya da kesiminin nasıl yapıldığı bilinmeyen meyvelerden sonra şikayetlerle polikliniklerimize hastalar gelebiliyor. Karpuz zehirli bir meyve değil, hep tükettiğimiz bir meyve. Özellikle yeni popülasyonda dilimlenmiş karpuz şeklinde satın alma konusu; bu karpuzlar ne zaman kesildi, kaç saat oda havasında kaldı? Karpuzun taze tüketilmesi, buzdolabında saklanması ve en geç 2 gün içinde tüketilmesi gerekiyor. Karpuz toprakta yetişen bir meyve, doğal olarak gübreler, zirai ilaçlarla çok temas halinde oluyor. Dışının iyi yıkanmadığı, temizlenmediği bir karpuzda bıçakla keserken karpuzun içerisine aslında o dışarıdaki maddeleri enjekte etmiş oluyoruz. Hijyen ortamını görmeden kesilen karpuzlar tabii ki bir gıda zehirlenmesine neden olabiliyor. Bazı yerlerde şarküteri bölümleri de var, manav, hepsi yan yana. Çiğ balık ya da tavuk kesiyor, o bıçakla karpuz kesiliyorsa salmonella, shigella gibi bakterilerin bu sefer karpuza kontemine olması ve ishal dediğimiz tabloya yol açmasına neden oluyor. Zehirlenmeler özellikle çocuklar, yaşlı bireyler ve kanser hastaları gibi hastalar ishal ve sıvı bozukluğuyla karşımıza geliyor ve ölümcül seyredebiliyor."