Tıp, astronomi, matematik, tarih ve felsefe gibi alanlarda bilim dünyasına yön veren bilgin Ebu Reyhan El-Biruni, adına düzenlenen uluslararası sempozyumla Biruni Üniversitesi’nde çok yönlü bir şekilde anıldı
Tıp, astronomi, matematik, tarih ve felsefe gibi alanlarda bilim dünyasına yön veren bilgin Ebu Reyhan El-Biruni, adına düzenlenen uluslararası sempozyumla Biruni Üniversitesi’nde çok yönlü bir şekilde anıldı.
Biruni Üniversitesi, adını taşıdığı Türk-İslam bilgini Ebu Reyhan El-Biruni’nin bilimsel, kültürel ve felsefi mirasını yaşatmak amacıyla 16-17 Ekim 2025 tarihlerinde ’Uluslararası Büyük Türk Bilgini Biruni Sempozyumu’na ev sahipliği yaptı. Sempozyum öncesinde, Biruni’nin hayatı ve eserlerine ışık tutan ’Büyük Türk Bilgini Biruni Hatıra Sergisi’ açıldı. Üniversitenin konferans salonunda gerçekleşen sempozyum, farklı coğrafyalardan gelen seçkin akademisyenleri bir araya getirerek Biruni’nin çağları aşan katkılarını çok disiplinli bir bakış açısıyla tartışmaya açtı.
Sempozyumun açılış konuşmalarını; Biruni Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Adnan Yüksel, Biruni Sempozyumu Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Adnan Ömerustaoğlu, İstanbul Uluslararası Medeniyet Araştırmaları Merkezi (MEDAR) Başkanı Prof. Dr. Bekir Karlığa, Türk Dil Kurumu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Harun Şahin, Özbekistan Gazetecilik ve Kitle İletişim Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Sanjarbek Rashidov, Özbekistan Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı ve Biruni Şarkşinaslık Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Behram Abdurrahimovich Abduhalimov gerçekleştirdi.
Biruni’nin çok yönlü kişiliği vurgulandı
Etkinlik kapsamında Biruni’nin tıp, astronomi, matematik, felsefe ve tarih alanlarındaki öncü çalışmaları ele alınırken bilim dünyasına bıraktığı kalıcı miras da günümüz perspektifinden yeniden değerlendiriliyor. Katılımcı konuşmalarında Biruni’nin çok yönlü kişiliği, bilime olan metodolojik yaklaşımı ve entelektüel derinliği özellikle vurgulandı.
Amerika’dan Hollanda’ya, Özbekistan’dan Azerbaycan’a bilim insanları var
Biruni’yi bugünün gençlerine tanıtmak amacıyla sempozyum düzenlediklerini belirten Prof. Dr. Adnan Yüksel, "Etkinlikte, onun mirasından ziyade bugünkü bilime etkileri ve gelecekte bilime yapacağı katkılar üzerinde duracağız. Amerika’dan Hollanda’ya, Özbekistan’dan Azerbaycan’a kadar pek çok bilim insanı, Biruni üzerine araştırmalar yapmış ve çalışmalarını bu alanda sürdürmektedir. Onlarla Biruni’yi dünyaya tanıtmak istiyoruz" dedi.
"’Yılda iki kez istirahat ettim, diğer günler hep çalıştım’ dedi"
Prof. Dr. Adnan Yüksel sözlerine şöyle devam etti:
"Üniversite olarak amacımız, Biruni gibi ilham veren bir bilim insanını odağına alan bir üniversite olmaktır. Biruni’nin bilime olan tutkusu ve çalışmaya olan azmi hepimize örnek teşkil ediyor. Ona göre bilim; objektif gözlem, tarafsız yorum ve gerçeği arama yolculuğudur ve bu yolculuk asla bitmez. Aslında Biruni, pozitif bilimin kurucularından biridir ve bu yönüyle günümüzde de tanıtılması gerekmektedir. 21’inci yüzyılın öğrencilerine Biruni’yi anlatmamız çok önemli. Kendisi, ’yılda iki kez istirahat ettim, diğer günler hep çalıştım’ diyor. Gece yarılarına kadar çalıştığını fakat aynı zamanda düşünmeye de vakit ayırdığını belirtiyor. Bilgi edinmenin, zihni düşünmeye yönlendirmek olduğunu çok sık vurgulamıştır. Biruni yaklaşık 138 eser bırakmıştır ve günümüze yaklaşık 50 tanesi ulaşmıştır. Biz de bu eserleri sempozyumdaki sergide tanıtıyoruz. Amacımız, onun felsefesini, ruhunu ve dünyaya bakış açısını anlamak ve yaşatmaktır."
"Bilim tarihinde 11’inci yüzyıl, adını Biruni’den almıştır"
Biruni Sempozyumu Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Adnan Ömerustaoğlu, "Biruni neden önemli? Öğrencilerimizin aklına hemen ’Biz Biruni Üniversitesi’nin öğrencileriyiz’ düşüncesi gelir ve bu bizim için doğal olarak oldukça önemli diye düşünce gelir. Ancak Biruni, Biruni Üniversitesi kurulmadan yüzlerce yıl, bin yıl önce bilim tarihine, bilime ve düşünceye damgasını vurmuş önemli bir bilim insanı, önemli bir Türk bilginiydi. 11’inci yüzyıla ’Biruni Yüzyılı’ denir. Bilim tarihinde 11’inci yüzyıl, adını Biruni’den almıştır. Bugün ve yarın gerçekleştirilecek sekiz oturumda, yurt içi ve yurt dışından gelen yirmi dört çok değerli bilim insanı bildirilerini sunacak ve çok önemli konular tartışılacaktır" dedi.
En büyük iki isimden biri
İstanbul Uluslararası Medeniyet Araştırmaları Merkezi (MEDAR) Başkanı Prof. Dr. Bekir Karlığa, "Gerçekten, İslam dünyasının ve İslam medeniyetinin altın çağının yetiştirdiği en büyük iki isimden biridir Biruni. Diğeri ise belki başa alınıp sona İbn-i Sina olarak konabilir. Çünkü Biruni, günümüz anlamıyla, yani pozitif bilimler kapsamında, kelimenin tam anlamıyla bir bilim insanıdır. Objektif belgeye, gözleme ve bilgiye dayalı bilim anlayışını tam anlamıyla benimseyen, 10-11 asır önce yaşamış bir temsilcisidir. Hayatı boyunca da bu anlayışı uygulamıştır" şeklinde konuştu.
Biruni’nin adını dünya tarihine tanıtma başarısını elde etti
Prof. Dr. Bekir Karlığa ise, "İslam dünyasında Biruni’nin adını taşıyan tek üniversiteyi, Adnan Hoca burada inşa etmiştir. Hem sağlık ilimleri ağırlıklı bir üniversite kurarak, hem de Biruni’nin adını dünya tarihine tanıtma başarısını elde etmiştir. Biruni Üniversitesi, az önce gördüğümüz gibi, hem Türkiye’de hem de dünyada başarılara imza atmaya başlamış bir üniversitedir. Çok kısa sürede büyük gelişmeler göstermiştir" diye konuştu.
"El-Biruni, dünya bilim tarihinin en yüce isimlerinden biridir"
Özbekistan Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı ve Biruni Şarkşinaslık Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Behram Abdurrahimovich Abduhalimov, "Orta Çağ’ın en büyük ansiklopedik bilginlerinden biri olan Ebu Reyhan el-Biruni’nin hayatını ve mirasını anmak üzere bugün burada bulunmaktan büyük bir onur ve mutluluk duyuyorum. El-Biruni, dünya bilim tarihinin en yüce isimlerinden biridir. O, hem kesin bilimlerde hem doğa bilimlerinde hem de beşerî bilimlerde aynı ölçüde üstün başarılar göstermiş çok yönlü bir bilim insanıdır. Gerçek anlamda bir dâhiydi; matematikçi, astronom, coğrafyacı, hekim, tarihçi ve hepsinden öte dogmalardan uzak, derin bir insancıl düşünür" dedi.
Geniş bilimsel mirasını derinlemesine inceleme fırsatı
"Bu konferans, El-Biruni’nin yaşamını ve geniş bilimsel mirasını derinlemesine inceleme fırsatı sunmaktadır" diyen Prof. Dr. Behram Abdurrahimovich Abduhalimov sözlerini şöyle sürdürdü:
"Onun yaşamı, hem bilimsel başarılarıyla hem de yaptığı coğrafi yolculuklarla, uygarlıklar arasında bir köprü oluşturmuştur. El-Biruni’nin hayatı, sınırları ve yüzyılları aşan bilgi arayışının insanlığı birleştiren evrensel gücünün en güzel örneklerinden biridir. Dilerim ki bu konferans, bilginin peşinde olmanın evrensel bir değer olduğunu ve bizi zaman ile mekânın ötesinde birleştiren bir güç taşıdığını bir kez daha hatırlatsın."